Film yapımcısı Mariia Ponomarova: "Kalmak mı, gitmek mi? Savaş esnasında herkes farklı kararlar veriyor"

Ukraynalı Mariia Ponomarova'nın asıl göz önünde bulundurduğu belgesel Rus işgaliyle ilgili değildi. Ukrayna'da kalacak kadınlar ve Hollanda'ya kaçan o kadınlar arasındaki farkla ilgili hiç değildi. Mariia: "Dünyanın her yerinde yaşlı kadınlar toplumdan dışlanıyor. Ukrayna'daki aktif kadınlarla ilgili hikâyelerin eksikliğini gördüm. Ukrayna televizyonunda Nice Ladies amigo ekibini gördüğümde şunu düşündüm: bu kadınlar özel bir şey yapıyorlar."

Mariia, "sardunyaların arkasında oturmadıkları" için bu kadınlar hakkında bir belgesel yapmak istedi. Mariia: "Bu sardunyalar meselesi, bir Hollanda deyişidir. Bütün gün pencerelerinin arkasında sardunyalarla oturan yaşlı insanlara atıf yapılıyor. Bu deyiş, kendilerini işe yaramaz hissetmek veya artık topluma katılamamakla ilgilidir. Bu birçok yaşlı insanın başına geliyor, ama bu kadınlar bunu yapmıyor."

Ancak belgesel tamamen farklı bir şekil alıyor. Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesi aynı zamanda kadın ekibinin de dağılması anlamına gelmiştir. Mariia: "Belgesel farklı bir hâl aldı. O andan itibaren Sveta'yı takip ediyoruz. Ailesi ve torunuyla birlikte Hollanda'ya kaçıyor."

O andan itibaren Mariia'nın kendisi de filmde Sveta'nın ailesini Polonya sınırından alıp Hollanda'ya götürürken görülebiliyor. Yönetmen, "Ekipteki kadınların bir kısmı Kharkiv'de kalıyor" diyor. "Savaş zamanlarında herkes farklı karar veriyor. Ve sizin için en iyi olan şekilde bir tepki göstermek normaldir. Bazıları için bu gitmekten, diğerleri için ise kalmaktan ibarettir."

Sveta, Letonya'daki 'Cheer and Dance 2022' Uluslararası Şampiyona esnasında neredeyse tüm takım üyelerini tekrar görmeyi başardığında, gruptaki atmosfer gergindir. Hollanda'da dans adımlarını uygulamaya devam etmesine rağmen Sveta ekipten çıkarıldı. Çünkü Kharkiv'deki grupla antrenman yapmamıştı. Kendini dışlanmış ama aynı zamanda suçlu hissediyor.

Mariia: "Ancak Ukrayna'da kalıdığınızda mı kahraman olup olamayacağınızı merak ediyor. Kaçışının zorlukları hakkında konuşmasına izin verilip verilmeyeceğini merak ediyor. Gösteriden sonra duygular yükseliyor. Kharkiv'deki kadınların bu konuda hiçbir fikri yok. Sadece Sveta'nın Hollanda'daki durumundan şikâyet etmemesi gerektiğini düşünüyorlar çünkü o orada güvendedir."

Mariia, "O andan itibaren ekip içinde zor geçen konuşmalar başladı" diyor. "Bu duyguları göstermenin önemli olduğunu düşündüm. Savaşın birbirine sıkı sıkıya bağlı olan bir ekibe yaptığı şey budur. Her iki taraf için de bir başkasının kararını yargılamak kolaydır."

Şöyle diyor: "Bunca şiddetin arasında Ukrayna'da kalmak cesurcadır ama kaçarsanız farklı bir mücadele başlatırsınız. Tamamen yeni bir ortamda hayatta kalmak zorundasınız. Sadece geride kalan Ukraynalılar mı kahraman olabilir? Kahraman olmak tam olarak ne anlama geliiyor? Sveta Ukraynalıların her durumda kahraman olduğuna inanıyor. Ben bu konuda aynı fikirdeyim."

Mariia, 10 yıl önce Amsterdam'daki film akademisinde okumak için Hollanda'ya geldi. "Ben kendim kaçmadım. Ama suçluluğun size ne yaptığını biliyorum. Sizi felç eder. Zira kaçtıysanız, güvende olduğunuzu kabul etmek zorunda kalacaksınız. Ve bu güvenlik, kendinizi gelitirmenize ve içinde bulduğunuz yeni toplum için çaba geliştirmenize olanak tanır. Bu nedenle suçluluk duygusunu sorumluluk duygusuyla değiştirmemiz gerektiğini düşünüyorum."

Mariia'nın Ukrayna ile Hollanda arasında gördüğü en önemli fark, imkânlara sahip olmak konusudur. Mariia: "Hollanda'da tek kişi olarak geçimini sağlayan ve hoşlarına giden şeyleri yapabilen orta yaşlı kadınlar görüyorum. Ukrayna'da ve hatta savaş esnasında hayatta kalma konusuna daha fazla önem veriliyordu. Çalışırsınız, ailenizin bakınımı, barınmasını ve yiyeceğini sağlarsınız. Bunun dışında sizden beklenmeyen bir şey yapmak, alışılagelmiş bir şey değil. Bu nedenle Nice Ladies'in çok özel olduğunu düşünüyorum. Grupları ile kimsenin onlardan beklemediği şeyleri yapıyorlar."