برای دومین بار رأی دادن: از هلندی تازه‌وارد تا رأی‌دهنده آگاه

برای مصطفی (۳۹ ساله) و اشرف (۳۶ ساله) از سوریه، که در سال ۲۰۲۲ پاسپورت هالندی خود را به‌دست آوردند، رأی دادن برای نخستین بار یک رویداد خاص بود. مصطفی می‌گوید: «در هالند رأی دادن کاملاً متفاوت است. در اینجا برنامه‌های احزاب، جهت‌گیری‌های سیاسی و منافع مختلف را می‌بینی.» برای هر دوی‌شان این تجربه تازه و در عین حال بیگانه بود. مصطفی می‌گوید: «در سوریه می‌دانی که حق رأی داری، اما می‌دانی کسانی را انتخاب می‌کنی که نمایندهٔ تو نیستند.» او می‌گوید به همین دلیل یک‌بار تصمیم گرفت در خانه بماند، ولی یکی از اعضای فامیلش کارت رأی او را گرفت و بدون اجازه‌اش به جای او رأی داد.

روند رأی دادن در اتاقک رأی‌گیری نیز برای مصطفی متفاوت بود. مصطفی می‌گوید: «اتاقک رأی‌گیری مانند یک اتاق پنهان به‌نظر می‌رسید و برگهٔ رأی احزاب زیادی را در بر داشت... مداد سرخ نیز بسیار جالب و چشمگیر بود. رأی دادن مثل داخل شدن به یک شهر بزرگ بود که آن را نمی‌شناسی. من سپاسگزارم که هالند این حق را برایم فراهم کرد.»

اشرف نخستین تجربهٔ رأی‌دادن خود را در سال ۲۰۲۳ چنین خلاصه می‌کند: «این یک تجربهٔ عالی بود، برای نخستین بار احساس کردم که می‌توانم از حق شهروندی خود استفاده کنم، چیزی که در سوریه اجازهٔ آن را نداشتیم.» برای او رأی‌دادن تنها یک عمل سیاسی نبود؛ بلکه احساسی بود شبیه گذشتن از حالت یک مهاجر بی‌حقوق به کسی که دیدگاه و نظرش مهم پنداشته می‌شود.

انتخاب‌هایی که این دو مرد در سال ۲۰۲۳ انجام دادند، بیشتر بر اساس احساسات بود تا استراتژی. مصطفی به حزب ولت رأی داد. او این حزب را انتخاب کرد زیرا دیدگاه‌شان درباره اروپا برایش مهم بود. مصطفی می‌گوید: «این یک حزب جوان است که از اروپا دفاع می‌کند.» او اضافه می‌کند که این حزب در مرکز قرار دارد، نه خیلی چپ و نه راست افراطی. او در مورد رأی استراتژیک به همکاری چپ، یعنی گرون‌لینک-پی‌وی‌دا، تردید داشت، اما در نهایت به احساس خود عمل کرد.

اشرف در سال ۲۰۲۳ به حزب دِنک رأی داد: «اما صادقانه بگویم، راضی نبودم. این یک حزب کوچک است و به سختی دو یا سه کرسی دارد.» او فهمید که رأی دادن به یک حزب کوچک تأثیر سیاسی کمی دارد. او فکر می‌کرد که رأی به یک حزب بزرگ‌تر می‌تواند اثر بیشتری داشته باشد.

نتیجهٔ انتخابات که در آن حزب PVV بزرگ‌ترین حزب شد، سبب ناامیدی و حتی هراس مصطفی و اشرف گردید. مصطفی این نتیجه را «مجازات و اعتراضی بر ضد حکومت مارک روتی (VVD)» خواند. هرچند برایش محبوبیت حزب PVV غیرمنتظره نبود، اما پیروزی بزرگ آن برایش تکان‌دهنده بود. او انتظار نداشت که حزب PVV به

نتیجهٔ انتخابات باعث ترس در میان افرادی گردید که در هالند موقف اقامت دارند. مصطفی این ترس را در میان سوری‌ها و دیگر دارندگان اقامت مشاهده کرد: «فهمیدم که بسیاری از آنان از رفتن به شهرداری می‌ترسیدند، چون ممکن بود با کارمندی روبه‌رو شوند که به حزب PVV رأی داده و با آنان برخورد تبعیض‌آمیز کند. از رأی خود به حزب Volt پشیمان شدم؛ باید به همکاری چپ‌گرای GroenLinks-PvdA رأی داده بودم.» 

اشرف نیز ناامید بود و گفت: «نتایج ناامیدکننده بود، به‌ویژه به این دلیل که جنگ در غزه ادامه داشت. انتظار داشتم همدردی جامعهٔ هلند با قربانیان غزه باعث نتیجه‌ای متفاوت شود.»

اکنون، در آماده‌سازی برای انتخابات بعدی، مصطفی و اشرف هر یک به‌گونه‌ای متفاوت عمل می‌کنند. آن‌ها اکنون رأی‌دهندگان آگاه هستند که استراتژی را بر احساسات ترجیح می‌دهند. 

مصطفی می‌گوید: «من اخبار روزانه را دنبال می‌کنم و برنامه‌های احزاب را می‌خوانم و تلاش می‌کنم تصویری واضح از احزابی که بیشترین نزدیکی را به دیدگاه‌هایم دارند، به‌دست آورم.» مهم‌ترین موضوعات سیاسی او برای این انتخابات شامل مهاجرت و پناهندگی، بحران مسکن، افزایش قیمت‌ها و درگیری در غزه است. مصطفی می‌گوید: «این بار به‌طور استراتژیک رأی می‌دهم، زیرا ترجیحاتم در انتخابات قبلی تأثیر چندانی نداشت.» 

اشرف نیز برنامه‌های احزاب را می‌خواند و مقایسه می‌کند. او به دنبال ایجاد تعادل بین سیاست داخلی و خارجی احزاب است. او با حزب دنک ارتباط عاطفی قوی دارد، اما محدودیت‌های آن را می‌بیند. اشرف می‌گوید: «سیاست داخلی حزب دنک عملی نیست. به همین دلیل احتمالاً این بار به آن‌ها رأی نخواهم داد.» 

تمرکز او اکنون بر حزبی است که راه‌حل‌هایی برای بحران مسکن، اشتغال و مقابله با تبعیض ارائه می‌دهد. در عین حال، حزب باید «پیشینهٔ او را محترم بداند». او باور دارد که این تعادل بهترین حالت را در میان احزاب چپ‌گرای هلند دارد. او می‌گوید: «احتمالاً به ائتلاف چپ‌گرای گرون‌لینکس–حزب کارگر رأی می‌دهم. ما باید از یک حزب بزرگ حمایت کنیم تا راست افراطی در حال ظهور را متوقف کنیم.»

هر دو مرد موافق اند که رأی دادن یک وظیفه است. مصطفی از بی‌تفاوتی برخی از شهروندان انتقاد می‌کند: «بیشتر از همه، برایم عجیب است که بخش بزرگی از هلندی‌های با زمینه مهاجرت رأی نمی‌دهند.» او نمی‌فهمد چرا مردم می‌گویند به سیاست علاقه ندارند، زیرا «سیاست به تو اهمیت می‌دهد و سیاستمداران تصمیماتی می‌گیرند که زندگی روزمره تو را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» 

اشرف نسبت به تأثیر یک رأی تنها واقع‌بین باقی می‌ماند، اما حاضر نیست سکوت کند: «رأی دادن واقعاً مفید است، اما من واقع‌بینم. سیاست چیزی بزرگ‌تر از یک نفر است.»