Iedereen die in Nederland woont moet verplicht een basisverzekering hebben. Je bent dan verzekerd voor basiszorg. Denk aan de huisarts, het ziekenhuis, de psychiater en de apotheek. Elke maand betaal je een vast bedrag om gebruik te kunnen maken van de basiszorg. Dit heet premie. Elk jaar kun je voor januari een andere zorgverzekering kiezen.

Naast de basisverzekering kunt u ook een aanvullende verzekering afsluiten. Dit kost meer geld per maand. Een aanvullende verzekering betaalt extra kosten die de basisverzekering niet vergoedt. Bijvoorbeeld een tandartsverzekering, verzekering voor als je een bril of lenzen nodig hebt of fysiotherapie. De aanvullende verzekering is niet verplicht. Elk jaar kun je vóór januari een aanvullende zorgverzekering kiezen.

Naast de basisverzekering betaal je ook zelf ook geld voor de zorgkosten die je maakt. Dit heet het eigen risico. De eerste €385,- betaal je zelf. Tot en met 2025 blijft dit bedrag hetzelfde. Daarna betaalt je zorgverzekering de kosten. Voor de basisverzekering heeft elke volwassene een verplicht eigen risico van € 385,-. Voor sommige soorten zorg geldt het eigen risico niet, zoals de huisarts of de verloskundige. Je hoeft daarvoor niet een bedrag zelf te betalen.

Stel je gaat naar de huisarts en de huisarts schrijft je medicijnen voor. Het gesprek met of de behandeling door je huisarts hoef je niet te betalen, dat wordt betaald door je premie. Maar de medicijnen betaal je wel helemaal of gedeeltelijk zelf, want die horen bij je eigen risico. Stel je krijgt voor het hele jaar medicijnen die in totaal €500,- kosten. Dan betaal je zelf €385,-. De zorgverzekering betaalt dan de rest.

De meeste zorgverzekeraars geven je de mogelijkheid om het verplicht eigen risico vooraf per maand te betalen. Je betaalt dan naast je premie elke maand ook een extra bedrag voor je eigen risico. Heb je hiervoor gekozen, maar heb je niet al het geld opgemaakt? Dan betaalt de zorgverzekering je terug.  

Ook kun je er voor kiezen voor een hoger eigen risico. Dan betaal je vaak minder premie, maar moet je meer zorg zelf betalen. Dit is handig als je weinig zorg nodig hebt en veel spaargeld hebt om kosten voor zorg zelf te betalen.