Links en rechts: Hoe begrijp je de Nederlandse politiek?
Deel op sociale media:
Als mensen praten over politiek in Nederland, gebruiken ze woorden als 'links', 'rechts', 'progressief' en 'conservatief'. Deze woorden kunnen moeilijk zijn, vooral als je de taal nog aan het leren bent. In dit artikel leggen we deze woorden op een simpele manier uit.
Waar komen de woorden vandaan?
De woorden links en rechts komen uit Frankrijk, uit het jaar 1789. Dat was de tijd van de Franse Revolutie. In het Franse parlement zaten de mensen die alles wilden veranderen aan de linkerkant. Zij wilden meer rechten voor de gewone mensen. De mensen die alles wilden houden zoals het was (de traditie), zaten aan de rechterkant. Zo zijn de woorden ontstaan.
Vandaag de dag gebruiken we links en rechts vooral om te praten over de economie en de samenleving in Nederland.
Wat is links?
Mensen en partijen die links zijn, vinden dat de overheid een grote rol moet spelen. Hun belangrijkste idee is gelijkheid. Zij vinden dat iedereen in de samenleving eerlijke kansen moet hebben, of je nu rijk bent of arm.
Ze willen de verschillen tussen arm en rijk kleiner maken. Ze denken dat dit kan door rijke mensen en grote bedrijven meer belasting te laten betalen.
Met dat geld wil de overheid zorgen voor goede publieke voorzieningen. Denk aan gratis onderwijs, goede zorg in het ziekenhuis voor iedereen, en bussen en treinen die goedkoop zijn.
Links wil dat iedereen een sociaal vangnet heeft. Dit betekent dat de overheid je helpt als je je baan verliest of ziek wordt, zodat je niet in de problemen komt.
Linkse partijen zijn vaak voor internationale samenwerking en vinden dat Nederland andere landen moet helpen.
Wat is rechts?
Mensen en partijen die rechts zijn, vinden juist dat de overheid minder moet doen. Hun belangrijkste idee is vrijheid. Zij vinden dat mensen en bedrijven de vrijheid moeten hebben om zelf keuzes te maken.
Rechtse partijen willen lage belastingen. Ze denken dat mensen en bedrijven dan meer geld overhouden en harder werken. Dit is goed voor de economie.
Ze geloven dat de vrije markt het beste werkt als de overheid zich er niet mee bemoeit. Bedrijven kunnen dan zelf beslissen wat ze maken en voor welke prijs.
Rechts legt veel nadruk op eigen verantwoordelijkheid. Je moet zelf hard werken om succesvol te zijn. Als je dat doet, verdien je een goede beloning.
Rechtse partijen focussen vaak op de nationale belangen. De veiligheid en welvaart van ons eigen land staan dan voorop.
Wat is progressief en conservatief?
Naast links en rechts hoor je ook de woorden progressief en conservatief. Deze woorden gaan over hoe je denkt over verandering in de maatschappij. Ze zijn niet hetzelfde als links en rechts.
Progressief betekent 'vooruit willen'. Mensen die progressief denken, willen dat de samenleving verandert en moderner wordt. Ze willen nieuwe ideeën en regels. Ze steunen bijvoorbeeld gelijke rechten voor de LGBTQ+-gemeenschap, en vinden dat we open moeten staan voor andere culturen.
Conservatief betekent 'traditie behouden'. Mensen die conservatief denken, zijn voorzichtig met veranderingen. Ze willen vasthouden aan oude regels, gewoontes en waarden. Ze denken dat wat we in het verleden hebben opgebouwd, goed is en dat we dat moeten beschermen.
De middenpartijen: samenwerken en oplossen
Naast de woorden links en rechts hoor je mensen misschien ook praten over het midden. Dit is de plaats waar partijen staan die niet duidelijk links of rechts zijn.
Partijen in het midden proberen een balans te vinden tussen de ideeën van links en rechts.
Het midden is vaak pragmatisch. Dit betekent dat ze vooral kijken naar wat in de praktijk werkt, in plaats van alleen maar aan hun ideeën vast te houden.
In Nederland is het midden erg belangrijk. Er is bijna nooit één partij die alle stemmen krijgt. Daarom moeten partijen samenwerken om een regering te vormen. Partijen in het midden zijn dan de brug tussen links en rechts. Ze sluiten compromissen (afspraken) met elkaar om te kunnen regeren.