Als je werkt in Nederland heb je rechten en plichten die belangrijk zijn. Het kan dat een werkgever je slecht behandelt. Dit heet uitbuiting en is strafbaar in Nederland. Lees hier over uitbuiting en hoe je dit kunt voorkomen.
Als je werkt in Nederland heb je arbeidsrechten
Iedereen die valt onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) mag in Nederland werken zonder een tewerkstellingsvergunning (TWV). Dit betekent dat een werkgever geen werkvergunning voor je hoeft aan te vragen. Je hebt dezelfde arbeidsrechten als Nederlanders. Deze arbeidsrechten zijn:
je werkgever mag jou niet minder betalen dan het minimumloon in Nederland.
je hebt recht op vakantie en vrije dagen.
je hebt recht om je ziek te melden.
je werkgever moet elke maand jouw salaris op je bankrekening storten.
je werkgever moet zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving.
je werkt maximaal 60 uur per week, maar niet elke week.
je werkgever moet je een loon betalen dat marktconform is. Dat betekent dat het loon normaal is voor het werk dat je met jouw kennis en ervaring gaat doen.
Ben je minderjarig? Dan mag je niet 's nachts werken of gevaarlijk werk doen.
Zo herken je uitbuiting in werk
Uitbuiting kan meerdere dingen zijn. Het kan zijn dat een werkgever je dwingt om meer te werken dan in je contract staat. Of dwingt om te veel uren achter elkaar te werken. Ook kan het gaan over dat je heel weinig of geen geld krijgt. Soms gaat uitbuiting over dat je moet werken in slechte omstandigheden of dat de werkgever jou slecht behandelt. Zo kun je uitbuiting herkennen:
Je werkgever wil je geen contract geven en alleen contant uitbetalen.
Je moet lang werken zonder pauzes of vrije dagen.
Je krijgt weinig, niet of te laat betaald.
Je moet gevaarlijk of ongezond werk doen zonder bescherming.
Je werkgever is eerst vriendelijk, maar dan ineens niet meer.
Je werkgever zet je onder druk om dingen te doen die je niet wilt doen.
Je werkgever doet geheimzinnig over de inhoud van het werk of de plek waar je naartoe gaat om te werken.
Je werkgever maakt je bang of bedreigt je.
Je werkgever houdt jouw geld in. Bijvoorbeeld omdat je een schuld moet betalen.
Je werkgever pakt je paspoort af.
Je werkgever zegt dat je met niemand mag praten over het werk.
Uitbuiting komt voor in Nederland. Het kan iedereen overkomen. Als je nieuw bent in Nederland loop je een groter risico om uitgebuit te worden. Omdat je de taal en de regels soms nog niet goed kent. Of omdat je niet gewend bent aan hoe Nederlanders werken. En wat normaal is in Nederland. Let daarom goed op. Jij hebt dezelfde rechten als Nederlanders die werken.
Dit kun je doen als je wordt uitgebuit
Werkgevers die mensen uitbuiten zijn strafbaar in Nederland. Je hebt het recht om aangifte te doen bij de politie als je wordt uitgebuit. Ook als je werkt terwijl dat niet is toegestaan of als je zonder contract of afspraken op papier werkt. De politie helpt je dan verder. Jij krijgt geen straf als je werkgever iets strafbaars heeft gedaan. Je kunt uitbuiting ook anoniem melden. Je kunt ook iemand meenemen als je naar de politie gaat.
Bel bij noodsituaties altijd 112. Is het geen spoed? Bel dan de Nederlandse politie via (0900) 88 44. Heb je uitbuiting gemeld bij de politie? Dan heb je recht op bijstand van een advocaat. Die advocaat is meestal gratis.
Voel je je onveilig? Word je gedwongen om dingen te doen die je niet wilt? Je kunt hulp vragen bij jouw contactpersoon van VluchtelingenWerk. Jouw veiligheid is belangrijk. Jouw contactpersoon behandelt jouw informatie zo veel mogelijk vertrouwelijk en deelt dit niet met anderen als jij dat niet wilt.
Zo kun je zelf alert zijn op uitbuiting:
Neem iemand mee als je een mogelijke werkgever voor het eerst ontmoet. Of zorg dat iemand die jij vertrouwt weet waar je bent. Spreek af op een openbare plek.
Weet wat je arbeidsrechten zijn in Nederland. Misschien ben je andere rechten gewend in je eigen land, maar in Nederland gelden Nederlandse regels.
Maak afspraken met je werkgever over je salaris, je werktijden en wanneer je betaald wordt. Zorg dat dit in een contract staat dat jullie beiden ondertekenen.
Schrijf op welke afspraken je hebt gemaakt. Schrijf ook zelf je werktijden op. Bewaar je eigen documentatie goed.
Geef nooit je paspoort of identiteitsdocumenten af voor langere tijd. Wel kan je werkgever om een kopie van je identiteitsdocumenten vragen. Dat is soms nodig voor je contract.
Ga weg of vraag om hulp als jij je onveilig of onprettig voelt tijdens je sollicitatiegesprek of werk.
