Hoe werkt orgaandonatie in Nederland?

In Nederland krijgt iedereen die 18 jaar is een brief van de overheid. Daarin staat de vraag of je orgaandonor wilt worden na je dood. Orgaandonatie is het geven van organen of weefsels aan iemand anders. Meestal gebeurt dit als de donor overleden is. De andere persoon heeft deze organen of weefsels nodig om beter te worden of in leven te blijven. 

Mensen die 3 jaar geleden naar Nederland kwamen en ingeschreven staan bij een gemeente, krijgen als ze 18 jaar of ouder zijn ook de vraag of ze orgaandonor willen worden. 

Jongeren tussen de 12 en 18 jaar kunnen vrijwillig aangeven dat ze donor willen worden. Zij moeten dan ook minstens 3 jaar in Nederland wonen. 

Orgaandonatie is in Nederland alleen mogelijk als je in het ziekenhuis overlijdt. Dus niet als je thuis of ergens anders overlijdt. Dit heeft te maken met extra bloed dat de organen nodig hebben tussen het moment van overlijden en de transplantatie. 

Als je 18 jaar of ouder bent en minstens 6 maanden in Nederland bent, kun je ook orgaandonor worden.

Als je niet de Nederlandse nationaliteit hebt en 6 maanden in Nederland woont, moet het ziekenhuis bij jouw overlijden eerst onderzoeken of er een brief met jouw handtekening is waarop staat dat je wel of geen donor wilt worden. Het ziekenhuis moet ook uitzoeken of er een

Als je op vakantie in Nederland bent, kun je ook donor worden

Als je tijdelijk in Nederland bent, bijvoorbeeld vanwege vakantie, kun je ook donor zijn. Je nabestaanden moeten dan toestemming geven voor donatie. Als je nabestaanden niet bereikbaar zijn, is donatie niet mogelijk.

Het Donorregister is de website van de Nederlandse overheid waarop je kan aangeven of je wel of geen donor wilt worden na je dood.

In het Donorregister staan 4 opties:

1. Ja, je wilt donor worden.  

Bij deze optie kan je aangeven welke organen of weefsels je wel of niet wilt doneren na je dood.

2. Nee, je wilt geen donor worden. 

Het ziekenhuis zal na jouw overlijden geen organen doneren. 

3. Je partner of familie beslist na jouw overlijden. 

Als je een partner hebt, kun je die persoon laten beslissen over donaties na jouw dood. Als je geen partner hebt, dan beslist je familie over de donatie. 

4. Je kiest 1 persoon die beslist na jouw overlijden. 

Je kunt kiezen om 1 persoon te laten beslissen over donatie na jouw dood, bijvoorbeeld een vriend of familielid. Dan geef je de naam en contactgegevens door in het Donorregister. Het ziekenhuis neemt na jouw overlijden contact op met die persoon. 

 Een video met meer uitleg over orgaandonatie vind je hier. 

Als je niks invult, ben je automatisch donor 

Als je geen keuze invult, staat in het Donorregister ‘Geen bezwaar'. Dat betekent dat al jouw organen en weefsels na jouw overlijden gedoneerd kunnen worden. Dan ben je automatisch orgaandonor.

In het ziekenhuis bespreekt de arts met nabestaanden welke keuze de overleden persoon heeft gemaakt over orgaandonatie. De arts gaat uit van wat er in het Donorregister staat. Als in het Donorregister staat dat de overleden persoon geen donor wilde zijn, kunnen familieleden daar niks aan veranderen. Als er ‘Ja’ of ‘Geen bezwaar’ staat, kunnen organen of weefsel worden gedoneerd, tenzij nabestaanden bezwaar maken tegen die beslissing.

In sommige situaties kan je als nabestaande bezwaar maken tegen de keuze van de overledene: 

• Als je zeker weet dat de overledene geen donor wilde worden, maar er staat in het Donorregister ‘Ja’ of ‘Geen bezwaar'. Dan moet je bewijs aan de arts laten zien. Bijvoorbeeld persoonlijke brieven. 

• Als de overledene jonger is dan 16 jaar. Kinderen van 12 tot 16 jaar mogen vrijwillig hun keuze in het Donorregister invullen. Als zij ‘Ja’ hebben ingevuld en je bent het er niet mee eens, kan je bezwaar maken. 

In deze situaties beslis je als nabestaande altijd over de orgaandonatie van de overledene: 

• Als in het Donorregister staat dat de partner, familie of jij beslissen over orgaandonatie na zijn of haar overlijden. 

• Als de overledene jonger is dan 18 jaar. 

• Als de overledene tussen de 12 en 18 jaar was en geen keuze heeft gemaakt. 

• Als de overledene nog niet in het Donorregister staat, bijvoorbeeld omdat diegene net 18 jaar was geworden of minder dan 3 jaar in Nederland woonde. 

• Als in de 4 weken voor het overlijden de overledene zijn of haar keuze heeft aangepast via een papieren formulier. De aangepaste keuze is dan nog niet zichtbaar in het Donorregister. 

• Als de overleden persoon

  wilsonbekwaam
  was terwijl hij of zij de keuze voor orgaandonatie maakte. Lees meer over het beslissen over orgaandonatie bij wilsonbekwame mensen op de website van het Donorregister.